ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΟΚΚΕΡΒΙΛ

“Χτύπησε το κουδούνι. (Βλάκα! – έφτυσε ο εσωτερικός δαίμονας και παράτησε τον Σιμεόνωφ.) Η πόρτα άνοιξε διάπλατα σπρωγμένη από τη φασαρία, τα τραγούδια και τα γέλια που ξεχύνονταν μέσα απ’ το διαμέρισμα, και μεμιάς είδε την Βέρα Βασίλιεβνα, κάτασπρη, πελώρια, ροδοβαμμένη, με μαύρα πυκνά φρύδια, την είδε απ’ το άνοιγμα της πόρτας να κάθεται πίσω απ’ το κατάφορτο τραπέζι, πάνω από ένα σωρό μεζέδες που η ευωδιά τους έφτανε ως έξω, πάνω απ’ την πελώρια σοκολατένια τούρτα που την στεφάνωνε ένα σοκολατένιο λαγουδάκι, την είδε να γελάει και να χαχανίζει βροντερά, την είδε για να τη χάσει αμέσως, καθώς η μοίρα την πήρε από κοντά του για πάντα… Θα ‘πρεπε να κάνει μεταβολή και να φύγει.”
Όταν το Ποτάμι Οκκερβίλ κυκλοφόρησε στην Σοβιετική Ένωση, η έκδοση εξαντλήθηκε από τα μοσχοβίτικα βιβλιοπωλεία σε μισή ώρα. Παρά τις αντιρρήσεις των υπευθύνων για την τελική επιλογή των διηγημάτων και του τίτλου, παρά την καταψήφιση της Τατιάνας Τολστόι από την Ένωση Σοβιετικών Συγγραφέων, το αναγνωστικό κοινό και οι κριτικοί την αντιμετώπισαν ευμενέστατα. Τόσο στη Σοβιετική Ένωση, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Γαλλία, το Ποτάμι Οκκερβίλ κατέλαβε ήδη την δική του θέση στην λεγόμενη φιλολογία της “περεστρόικα”: μέσα στο πλήθος των μαρτυριών και των πικρών αναμοχλεύσεων, η Τατιάνα Τολστόι -τριάντα επτά ετών, μακρυνή συγγενής του Λέοντος και εγγονή του Αλέξη Τολστόι- εμφανίζεται στα διηγήματά της ξένη προς κάθε “ρεαλιστική” καθημερινότητα και πολιτικολογία. Τα κείμενα, ποιητικά, όλο εικόνες και ήχους, εξερευνούν ανθρώπινες συμπεριφορές, με ιδιαίτερη εμμονή στα παιδιά, τους γέροντες και τους λογής στερημένους.
“Τα γερατειά”, έχει πει η Τολστόι σε μία συνέντευξη, “είναι το μέλλον όλων μας”.