ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Τα ανθρώπινα δικαιώματα ανεξάρτητα από το γεγονός ότι από τη γαλλική Διακήρυξη του 1789 μέχρι σήμερα υπήρξαν αντικείμενο ποικίλων επιθέσεων και αμφισβητήσεων, τόσο σε θεωρητικό και ιδεολογικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο, αποτελούν τη μεγαλύτερη ηθική κατάκτηση της ανθρωπότητας και τον ανυπέρβλητο αξιακό ορίζοντα της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας. Οι επιθέσεις αυτές κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στηρίχθηκαν πρωτίστως στον αφηρημένο και οικουμενικό χαρακτήρα τους, στο «μη-νόημά τους». Ωστόσο, η διαμόρφωση της «ηθικής των δικαιωμάτων» στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες υπήρξε αποτέλεσμα ακριβώς του αφηρημένου χαρακτήρα τους και της συναφούς δυνατότητας επίκλησής τους από όλους τους ανθρώπους, κυρίως από εκείνους που υπέστησαν τις κάθε είδους παραβιάσεις τους. Η δυνατότητα αυτή, ούσα ταυτόσημη με τον ειδολογικό, άρα εξ ορισμού καθολικό χαρακτήρα τους, κατέστησε δυνατή, σε συνδυασμό με την ιδιότητα του πολίτη, την πολιτικοποίησή τους στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες και τη σύνδεση της ελευθερίας με την ισότητα, μέσα από την οποία απέρρευσαν τα κοινωνικά δικαιώματα (που συνιστούν μορφή «υλοποίησης» τους). Από την άλλη μεριά, η πολιτικοποίηση αυτή δεν εξαντλεί το ηθικό περιεχόμενό τους με το οποίο διατηρεί – και θα διατηρεί εσαεί – σχέση έντασης. Επιπλέον η πολιτικοποίηση αυτή, παρά την καθολίκευση στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες της ιδιότητας του πολίτη με την οποία συνδέθηκε στενά, ενέχει το στοιχείο του αποκλεισμού τόσο ενός μεγάλου τμήματος των κοινωνιών αυτών όσο και των πολιτών των χωρών του Τρίτου κόσμου από την απόλαυση βασικών εκ των ανθρωπίνων – και κοινωνικών – δικαιωμάτων. Η προφανής αυτή αντίφαση με την οικουμενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί το μεγάλο ηθικό πρόβλημα της εποχής μας, – της εποχής της δημοκρατίας – , αλλά και το στοίχημα των πλούσιων δημοκρατικών κοινωνιών να ανταποκριθούν στα οικουμενικά ηθικά αιτήματα που περιέχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ταυτόχρονα, αποτελεί το στοίχημα για τη συνειδητοποίησή τους. Το οποία είναι και στοίχημα για την εκμάθησή τους.