ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Η Ρητορική είναι ένα χρηστικό βιβλίο, το εγχειρίδιο του ρήτορα. Είναι οι “σημειώσεις παραδόσεων” που ο ρήτορας μελετάει κατά τη διάρκεια της μαθητείας του, αλλά και το ευρετήριο επιχειρημάτων που θα του χρειαστεί κατά την άσκηση του έργου του, αργότερα. Εγχειρίδια ρητορικής υπήρχαν αρκετά στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., τον καιρό δηλαδή που γράφεται η Ρητορική. Ο Αριστοτέλης αυτά τα έβρισκε ανεπαρκή, απλές συσσωρεύσεις οδηγιών ή και τεχνασμάτων, που όμως δεν έδειχναν την τέχνη. Γιατί η ρητορική είναι πραγματική τέχνη, αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θα πει ο Αριστοτέλης, με το ξεκίνημα του βιβλίου του, επομένως το εγχειρίδιο θα πρέπει να τη δείχνει, να είναι η μέθοδός της. Η μέθοδος της τέχνης είναι και αυτή ένα σύνολο οδηγιών, συντεταγμένων όμως με τρόπο συστηματικό και, κυρίως, με αξίωση πληρότητας: η μέθοδος έχει επίγνωση όλων των μέσων της πειθούς που μπορούν να αντιστοιχούν σε κάθε ζήτημα, δεν παραλείπει και δεν αποκλείει τίποτε.
Στους ρητοροδιδάσκαλους εκείνης της εποχής δεν υπάρχει τέχνη ρητορική, σαν αυτή που εισηγείται ο Αριστοτέλης. Αλλά και στη φιλοσοφική συζήτηση εκείνης της εποχής έχει διατυπωθεί η θέση πως τέτοια τέχνη δεν είναι καν δυνατόν να υπάρξει – η θέση του Πλάτωνα στον διάλογο Γοργίας είναι πως η ρητορική το όνομα της τέχνης δεν το αξίζει.