Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ-ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Το βασικότερο πρόβλημα στις ανθρωπιστικές σπουδές είναι ότι τόσο το υποκείμενο όσο και το αντικείμενο της έρευνας είναι ο άνθρωπος ως “ζώον κοινωνικόν”. Πράγμα που σημαίνει ότι οι κοινωνικές συμβάσεις και τα δεσμά που εξυφαίνει η κάθε κοινωνία, ο κάθε πολιτισμός γύρω από τα μέλη του ισχύουν εξίσου για τον παρατηρητή όσο και για τον παρατηρούμενο. Από την άποψη αυτή, το να ξέρουμε ποιος είναι ο παρατηρητής δεν είναι λιγότερο σημαντικό από το να ορίσουμε το αντικείμενο της έρευνας.
Η αλήθεια είναι ότι για τις θεωρούμενες κατεξοχήν ανθρωπιστικές σπουδές, όπως είναι λ.χ. η κλασική φιλολογία, δε γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι η όψη που παρουσιάζουν τα “πράγματα” είναι συνάρτηση -και γι’ αυτά ακόμη τα αρχαία κείμενα- της οπτικής γωνίας που διάλεξε ο παρατηρητής. Και μολονότι σήμερα πια η διαπιστωμένη επέμβαση του παρατηρητή στη διαδικασία της παρατήρησης έχει καταρρίψει -και στις θετικές λεγόμενες επιστήμες- την ψευδαίσθηση της “αντικειμενικής” γνώσης, η καθυστέρηση που υπάρχει πάντοτε στην ενσωμάτωση των καινούριων πληροφοριών από τη μια επιστήμη στην άλλη δικαιολογεί ίσως το γεγονός ότι η κλασική φιλολογία εξακολουθεί -εκτός από λίγες εξαιρέσεις, όπως είναι λ.χ. η Σχολή του Παρισιού- να ζει και να εξελίσσεται μέσα στο κλίμα της ιδιότυπης τεχνοκρατίας της. […]