Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ(ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ-ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ-ΑΝΘΗ ΕΥΛΑΒΕΙΑΣ)

Το πρώτο που έχει να παρατηρήσει κανείς στην ποιητική συναγωγή τούτου του τόμου είναι η απουσία, από ένα μεγάλο μέρος της, του στοιχείου που θ’ αρχίσει να επιβάλλεται στη λογοτεχνία μας στο χρονικό διάστημα από τη γαλλική επανάσταση του 1789 ως την ελληνική επανάσταση του 1821: η κοινή εθνική συνείδηση. Δεν πρόκειται για την ελληνική συνείδηση, μα για την εθνική ελληνική συνείδηση. Για να γίνει κατανοητή η παρατήρηση, αρκούν ίσως για παράδειγμα τα λογοτεχνικά φαινόμενα της Κύπρου και της Κρήτης. Τα πετραρχικά ερωτικά σονέτα της Κύπρου (16ος αιώνας) είναι σε καθαρό ελληνικό τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, (με συχνές παρεμβολές στίχων στα ιταλικά), μα αυτό το ελληνικό και λαϊκό μαζί δεν είναι συγχρόνως και εθνικό, αν θέλετε, δεν είναι ακόμα εθνικό. Τα ίδια ισχύουν και για το μεταβυζαντινό, το νεοελληνικό κρητικό θέατρο, (17ο αι.). Η «Ερωφίλη», ο «Ερωτόκριτος», η «Θυσία του Αβραάμ» έχουν ελληνική συνείδηση μα όχι εθνική. Κυπριακή, κρητική τοπική συνείδηση μάλιστα. Περίεργο θα φανεί, αν αυτό ειπωθεί και για τη λογοτεχνία τη φαναριώτικη ή την άλλη που γεννιέται στα παλάτια των Ελλήνων ηγεμόνων του Δούναβη και γι’ αυτήν του ελλαδικού χώρου.
Τον εθνικό της χαρακτήρα η ποίηση θα τον αποχτήσει με την αλλαγή των οικονομικών και κοινωνικών όρων στην Ευρώπη, στη Βαλκανική χερσόνησο και στην Ελλάδα, που θα σημειωθεί ύστερα από τα μισά του 18ου αι. Στην Ελλάδα τούτη η αλλαγή καθώς θα έρθει καθυστερημένα, καθυστερημένα και θα επιδράσει πάνω στη λογοτεχνία της. Γι’ αυτό και τον εθνικό της χαρακτήρα η ποίησή μας θα τον πάρει μόλις μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια του 18ου αι. Ως τότε τα φανερώματά του θα είναι λιγοστά και σποραδικά.
Η έλλειψη ενότητας στη λογοτεχνία μας και η διάσπασή της σε πολλές τοπικές λογοτεχνίες ερμηνεύεται ευκολότερα αν παραλληλισθεί με το αντίστοιχο φαινόμενο στη γλωσσολογία, τις ντοπιολαλιές.