ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΑΔΕΡΦΟΥ

Είτανε μια φορά ένας συγγραφέας, που ζούσε ευτυχισμένος με τη γυναίκα του και τα τρία παιδιά του. Είτανε τόσο ευτυχισμένος, ώστε δεν το εννοούσε κι ο ίδιος και μολαταύτα έγραψε πολλά βιβλία για τη δυστυχία των ανθρώπων.
Η μεγαλύτερη ευτυχία του δεν είταν η αγάπη ούτε η πατρική χαρά, που την έπαιρνε απλοϊκά σαν ένα πράμα τόσο φυσικό, σα να είταν αδύνατο ν’ απολάψουν οι γονείς από τα τέκνα τους άλλο παρά χαρά. Η ευτυχία του δεν είτανε γιατί, με όλη την πολύχρονη συζυγική ζωή, φώλιαζε πάντα στο σπίτι του το σπάνιο πουλί, που το λένε ανίκητη νιότη. Η μεγαλύτερη ευτυχία του είτανε το πως δεν απάντησε και δε γνώρισε ποτέ κακό, που να μην πίστευε πως μπορούσε να το νικήσει με τη δύναμη και την υγεία. Τα δυστυχήματα, που φοβερίζανε να φανούν, είτανε σαν περαστικά σύννεφα, που χανόντανε στον ορίζοντα κι αφήνανε καθαρότερο τον ουρανό του. Έτσι πίστευε τουλάχιστο κι αυτή η πίστη είταν η πραγματικότητα, όπου ζούσε. Τη φτώχια, που πολεμούσε μαζί της αδιάκοπα, κατόρθωσε να την κρατεί πάντα μακριά. Ένας εχτρός υπήρχε μόνο, που μαζί του δεν μπορούσε να μετρηθεί, κι αυτός ο εχτρός είταν ο θάνατος.
Κ’ ίσως να μην είτανε η μικρότερη ευτυχία του ανθρώπου αυτού το πώς δε φοβήθηκε ποτέ σοβαρά, πώς ο θάνατος μπορούσε να βρει είτε αυτόν τον ίδιο είτε τους αγαπημένους του. […] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

“Το Βιβλίο του μικρού αδερφού είναι από τα μυθιστορήματα που έχουνε σημειώσει εποχή στη φιλολογική ιστορία των σκανδιναβικών χωρών. Ο Γκυστάβ Γκέιγερσταμ άρχισε το διηγηματικό του έργο νατουραλιστικά για να εξελιχτεί γρήγορα σε λεπτόν ανατόμο της μοντέρνας ψυχής. Το θέμα των κυριότερων έργων του είναι η σχέση μεταξύ των δύο φύλων, το πρόβλημα του γάμου και του έρωτος. Το μυστικό, θρησκευτικό αίσθημα, που δεν άφησε το σουηδό ποιητή και στα πραγματικότερα μυθιστορήματά του, κορυφώνεται σ’ αυτό το βιβλίο του, το απλούστερο, λεπτότερο και από τα χαρακτηριστικότερα του”. (Λογοτεχνικό περιοδικό Νουμάς, 3-1-1915)
“Το βιβλίο είναι γραμμένο εξ’ ολοκλήρου γύρω από ένα παιδί που πεθαίνει μικρό, σέρνοντας ύστερα στον τάφο του και την μητέρα του”. (Τέλλου Άγρα, Νέα Εστία, 1-6-1935)
“Στον Χατζόπουλο χρωστάμε το σπαρακτικό αριστούργημα του Μικρού αδερφού του Γκέιγερσταμ, που ο άνθρωπος δεν το διάβασε, χωρίς να κλάψει, χωρίς να γίνει καλύτερος”